Η Ρώμη ήταν ένας σταθμός που εγκαινίασε την έξοδό μου από την Ελλάδα. Ήταν η πρώτη φορά που θα ζούσα κάπου μόνιμα έξω από τη χώρα μου. Η αιώνια πόλη ακροβατεί ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο, στο ένδοξο παρελθόν και σε ένα παρόν γεμάτο από τουρίστες. Δεν δυσκολεύτηκα να προσαρμοστώ. Μου θύμισε αρκετά την Αθήνα που ακροβατεί ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, στο ένδοξο παρελθόν και σε ένα αβέβαιο μέλλον.
Αυτό που αγαπούσα στη Ρώμη ήταν οι ατέλειωτες βόλτες στο ιστορικό της κέντρο. Πώς γίνεται να περιπλανηθείς στα θερμόχρωμα στενά της, ανάμεσα στα αρχαία μνημεία της χωρίς να σκεφτείς ότι είναι εκεί τόσους αιώνες μόνο και μόνο για να μας θυμίζουν τη μικρότητα της υπαρξής μας και το μεγαλείο της ανθρώπινης δημιουργίας; Κάθε φορά που ήμουν θλιμμένη περπατούσα στο κέντρο, φιλοσοφούσα μόνη μου μες στο κεφάλι μου και γυρνούσα στο σπίτι άλλος άνθρωπος.
Σε αυτές τις ατέλειωτες βόλτες λοιπόν, αναζητούσα γεύσεις σε ό,τι στερεοτυπικά θεωρείται ιταλικό προϊόν: στον καφέ, στο παγωτό, στην πίτσα. Και αυτά τώρα θέλω να μοιραστώ μαζί σας, καθότι πολλοί -ακόμα και σήμερα που η ζωή με έφερε στην άλλη μεριά του πλανήτη- ζητούν να τους δώσω τα φώτα μου για να πάρουν μία δόση από την dolce vita, αυτό που λεν' ζωή γλυκιά.
Σε πρώτη φάση να πω: μην τολμήσετε να νοικιάσετε αυτοκίνητο. Διαφυλάξτε την ψυχολογική σας ακεραιότητα. Και είναι μια πόλη πολύ "περπατήσιμη". Αν θέλετε, νοικιάστε καμιά βέσπα. Έχει πλάκα. Μη σας πιάσουν κότσο με τις τιμές. Συμβαίνει συχνά. Υπάρχουν πολλές τουριστοπαγίδες.
Ναι, κλείστε τα πάντα on line. Οι ουρές είναι τεράστιες. Και κλείστε τα από νωρίς. Από τα μεγάλα μουσεία, θα πρότεινα να επισκεφτείτε τα Μουσεία του Βατικανού – είναι κατ' αρχάς πανέμορφα, γεμίζεις τα μάτια σου με τέχνη, έχουν εύκολο ηλεκτρονικό εισιτήριο και θα καταφέρετε να δείτε και τον Άγιο Πέτρο χωρίς να μπλέξετε με τους επιτήδειους που τη στήνουν απ' έξω ή με τις φιδίσιες αμέτρητες ουρές.
Στον πηγαιμό για τα Μουσεία του Βατικανού θα συναντήσετε την τζελατερία Old Bridge – θεωρώ ότι προσφέρει το καλύτερο παγωτό από όλες τις πέριξ τζελατερίες. Είναι franchise, θα τη βλέπετε παντού, αλλά μόνο αυτή κοντά στα Μουσεία αξίζει και θα την αναγνωρίσετε από τις ουρές που σχηματίζουν κατά βάση οι Ασιάτες τουρίστες ακόμα και τους χειμερινούς μήνες. Φυσικά, οι τζελατερίες που βρίσκονται μακριά από το κέντρο είναι κλάσης ανώτερες. Εμένα πάλι πού με 'χανες πού με 'βρισκες, θα ήμουν για παγωτό στην πλατεία Santa Maria Liberatrice στη συνοικία Τestaccio ή στο Μiami στη συνοικία Monteverde ή στον Tony στη συνοικία Largo Alberto Missiroli. Το χειμώνα βέβαια τα συνοικιακά παγωτατζίδικα μπορεί να τα βρείτε κλειστά, γι' αυτό μην κινήσετε να πάτε χωρίς πρώτα να πάρετε ένα τηλέφωνο. Αν δεν ξέρετε ιταλικά, ακούστε το pronto και κλείστε το τηλέφωνο. Αρκεί. Κοντά στην Φοντάνα του Τρέβη (έτσι μ' αρέσει να τη λέω) να φάτε παγωτό στου Giolitti - από τα πιο ωραία, παλιά, λαχταριστά παγωτά στη Ρώμη.
Να πάτε Τραστέβερε για πρωινή ή βραδινή εξόρμηση -είναι η αγαπημένη μου περιοχή- σοκάκια, στενά, ένα ποίημα. Να φάτε πίτσα στον Ivo, από όλα τα τουριστικά είναι ο καλύτερος. Αλλά προσοχή: κάθε Τρίτη είναι κλειστός. Βέβαια, για μένα, την καλύτερη πίτσα της Ρώμης τη φτιάχνει η πιτσαρία Nuovo Mondo στην Testacciο. Έφαγα πολλά στρέμματα πίτσας εκεί με πρώτη και καλύτερη τη λευκή με την Gorgonzola. Είναι πολλοί Έλληνες που τρώνε τη φημισμένη ιταλική πίτσα και απογοητεύονται γιατί τη συγκρίνουν με τις ελληνικές. Η πίτσα στη Ρώμη έχει λεπτή κρούστα και είναι απλή στη γεύση. Μην περιμένετε χοντρή ζύμη και τριπλές στρώσεις με κασέρια, μοτσαρέλες και αλλαντικά. Την πρώτη φορά που έφαγα ιταλική πίτσα ήθελα να τη μοιραστώ με την αδερφή μου, γιατί νόμιζα ότι αν φάω μια ολόκληρη θα σκάσω. Αμ δε... Έφαγα μία ολόκληρη πίτσα και ήθελα και δεύτερη. Είναι ελαφριές.
Εκεί στην Τραστέβερε κάντε μια στάση στην Piazza di San Calisto για να πιείτε ένα Spritz στο Samovar, απέναντι από το διάσημο μπαρ Calisto, όπου συχνάζουν όλοι οι εναλλακτικοί καλλιτέχνες της Ρώμης. Αλλά οπουδήποτε και να πιείτε σπριτς (με Απερόλ ή Campari) ωραίο θα είναι - το πίνουν πολύ οι Ρωμαίοι και οι Βενετσιάνοι.
Αν σας αρέσει να δοκιμάζετε νέες γεύσεις να φάτε suppli – μία κροκέτα από ρύζι με λιωμένη μοτσαρέλα και ντομάτα. Το πιο γευστικό σουπλί βρίσκεται στη Via di S. Francesco a Ripa σε ένα μικρό μαγαζάκι που λέγεται... Suppli και είναι σχεδόν άφαντο. Δεν το βλέπει εύκολα το μάτι. Το παίρνεις χαμπάρι από την ουρά κυρίως στη 1 το μεσημέρι για το pranzo και στις 9 το βράδυ για το cena, τις ώρες που οι Ιταλοί τρώνε το μεσημεριανό και το βραδινό τους και γίνεται χαμός σε όλα τα φαγάδικα. Στη Via di S. Francesco a Ripa θα βρεις και τον Ivο, είναι ο ίδιος δρόμος που θα σε οδηγήσει στη Piazza di San Calisto. Άλλες γεύσεις πολύ ρωμαϊκές είναι και οι αγκινάρες: carciofi alla giudia ή carciofi alla romana. Antipasti πολύ αγαπημένα.
Έχει στην Τραστέβερε, έχει και στην Testaccio: το περιβόητο και γευστικότατο τριγωνικό σάντουιτς, το trapizzino. Βάζετε ό,τι γέμιση θέλετε, έχει και κρέας, έχει και ψάρι, έχει και λαχανικά. Είναι μαγειρευτά όλα και οι σάλτες ξεχειλίζουν. Θα είναι σαν να παίζετε φυσαρμόνικα.
Όταν βρεθείτε στο Πάνθεον, σταματήστε να πιείτε έναν καφέ στο La Casa del Caffe Tazza D'oro. To αγαπώ. Έχει τον καλύτερο καφέ της περιοχής. Μπορείτε να αγοράσετε και φρεσκοκομμένο να το κάνετε δώρο στον εαυτό σας ή στους φίλους σας. Στο Campo de Fiori έχει έναν τέλειο φούρνο, το γνωστό Forno Campo de Fiori, όπου πάντα έτρωγα mortaza. Και δίπλα στη Piazza Navona έτρωγα πάντα παγωτό στην τζελατερία Quinto.
Αν σας αρέσει το θέατρο και θέλετε να δείτε καμιά παράσταση της προκοπής (δεν έχει και τόσες πολλές στη Ρώμη, μη σας κάνει εντύπωση), να κλείσετε εισιτήρια στο Teatro Argentina που είναι το Εθνικό Θέατρο της Ρώμης. Εγγύηση.
Αν πάλι σας αρέσει το εναλλακτικό θέατρο, να πάτε στο Vascello στη συνοικία Monteverde που έχει επίσης ωραίες παραστάσεις. Στο ταμείο κάθεται ένας Έλληνας από τη Θεσσαλονίκη, ο Άλκης. Να του δώσετε χαιρετισμούς. Ήμουν εκεί τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα.
Εκεί στο Monteverde βρίσκεται και το ωραιότερο πάρκο της Ρώμης κατά την ταπεινή μου άποψη: το Parco Pamphili με την αρχοντική Villa Pamphili καλά κρυμμένη στο εσωτερικό του. Ένα τεράστιο πάρκο που σου κόβει την ανάσα από την πρασινάδα και την ομορφιά. Και περπατήστε μετά το πάρκο προς την Terrazza del Gianicolo να δείτε λίγο Ρώμη από ψηλά. Μια ζωγραφιά.
Ρώμη από ψηλά παρεμπιπτόντως θα θαυμάσετε και στη διαδρομή από την εκκλησία di Trinità dei Monti στην κορυφή της Scalinata μέχρι την Piazza del Popolo.
Και την Κυριακή το πρωί... πού αλλού; Στην Porta Portese. Πουθενά αλλού. Στο μεγαλύτερο παζάρι της Ρώμης. Βρίσκεις τα πάντα, νέα, παλιά, μεταχειρισμένα. Ρούχα, μαντήλια, τσάντες, παπούτσια, είδη για το σπίτι, κουζινικά, έπιπλα, βιβλία. Ό,τι μπορείς να φανταστείς. Και σε πολύ χαμηλές τιμές. Φάτε και μια porchetta από τις πλανόδιες καντίνες, αν δεν είστε φυτοφάγοι. Αν πάλι είστε, φάτε ένα κρουασάν βουτύρου με ένα ποτήρι φρεσκοστημμένο χυμό πορτοκάλι (cornetto e aranciata, το πρωινό τους μαζί με τον καφέ).
Δεν νοσταλγώ τη Ρώμη. Έμεινα δύο χρόνια. Στο τέλος τη βαρέθηκα, ήθελα να φύγω. Εκτός από τα τουριστικά δεν έχει και πολλά να κάνεις. Είναι τόσο όμορφη που δεν επενδύει στο μυαλό της ένα πράγμα. Οι τουρίστες έρχονται σωρηδόν, η μοντέρνα καλλιτεχνική ζωή είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αν τη συγκρίνω με Αθήνα και Πόλη του Μεξικού, είναι σαν να συγκρίνω δύο μητροπολιτικές πόλεις με ένα υπαίθριο μουσείο. Ωστόσο, την αγαπώ. Οι βόλτες της μου έφτιαχναν τη διάθεση. Η ομορφιά της με άφηνε πάντα με το στόμα ανοιχτό. Σίγουρα θα περάσετε καλά όποια εποχή και να πάτε.
